η άρνηση της λογικής ή μην ξεχάσεις, με το κεφάλι

σχετικά με τον Xu Lizhi που έβαλε με τη σωστή σειρά τις λέξεις που μιλάν για την ηχώ της απόγνωσης στο νεκροταφείο της νιότης μας

Η κυρία ντε Σταέλ, το μεγαλύτερο κατόρθωμα της οποίας είναι ότι τυποποίησε λαμπρά διάφορες κοινοτοπίες, προσπάθησε να καταδείξει ότι η αυτοκτονία είναι αφύσικη πράξη […] Η φιλοσοφική κατήχηση δεν έχει αξία στα μάτια τους και είναι αδύναμο φάρμακο για τον πόνο. Προπάντων είναι ανούσιο να ισχυριζόμαστε ότι είναι αφύσικη μια πράξη η οποία γίνεται τόσο συχνά’ η αυτοκτονία είναι κάθε άλλο παρά αφύσικη, επειδή είμαστε καθημερινοί της μάρτυρες. Ό,τι είναι αφύσικο δε συμβαίνει. 

[…]

Γύρω μου άκουσα να μουρμουρίζουν ανοησίες γι’ αυτήν την αυτοκτονία και ένιωσα περιφρόνηση. Η κοινή γνώμη σε κάνει να κοκκινίζεις, όταν τη βλέπεις από κοντά με τη δειλή της κακία και τις βρωμερές της υπόνοιες. Η κοινή γνώμη είναι πολύ διχασμένη από την απομόνωση των ανθρώπων, πολύ αδαής, πολύ διεστραμμένη, γιατί ο καθένας είναι ξένος με τον εαυτό του και όλοι είναι ξένοι ο ένας με τον άλλον.

[…]

Θα μπορούσε κανείς να φτιάξει μια αλλόκοτη συλλογή από αποσπάσματα διάσημων συγγραφέων , τα οποία γράφουν οι απελπισμένοι που προετοιμάζουν το θάνατό τους με μια ορισμένη λαμπρότητα. Όσο διαρκεί η στιγμή θαυμαστής ψυχραιμίας που ακολουθεί την απόφαση του θανάτου, αυτές οι ψυχές εκπνέουν ένα είδος μεταδοτικού ενθουσιασμού, ο οποίος ρέει στο χαρτί, ακόμα και στους κόλπους των τάξεων από τις οποίες έχει αφαιρεθεί κάθε δυνατότητα εκπαίδευσης. Καθώς συγκεντρώνονται μπρος στη θυσία και αναστοχάζονται το βάθος της, όλη τους η δύναμη συσσωρεύεται για να απαιμορραγήσει με μια χαρακτηριστική, ζεστή έκφραση.

Ορισμένα από αυτά τα ποιήματα, τα οποία είναι θαμμένα στα αρχεία, είναι αριστουργήματα. Ένας δυσκίνητος μπουρζουάς, ο οποίος τοποθετεί την ψυχή του, τη δουλειά του και το θεό του στο εμπόριο, μπορεί να τα βρει όλα αυτά πολύ ρομαντικά και να αρνηθεί τον πόνο που δεν καταλαβαίνει, χαμογελώντας ειρωνικά: η περιφρόνησή του δε μας εκπλήσσει. Τι άλλο να περιμένει κανείς από τους ανθρώπους του 3%, οι οποίοι ούτε που φαντάζονται ότι μέρα με τη μέρα και ώρα με την ώρα, κομμάτι κομμάτι δολοφονούν τον εαυτό τους, την ανθρώπινη φύση τους!

[…]

Δίχως άλλο είναι σημαντικότατο να αντέχουν οι φτωχοδιάβολοι τη ζωή, έστω και προς το συμφέρον των προνομιούχων τάξεων αυτού του κόσμου, τις οποίες η γενική αυτοκτονία του όχλου θα τις κατέστρεφε […]

Καρλ Μαρξ, Περί αυτοκτονίας, Νήσος, 2003

Όταν κάπου στα τέλη του 1845 ο Μαρξ έκανε την παραπάνω μεταστροφή του κειμένου του Peuchet από τα απομνημονεύματά του πολλά πράγματα ήταν διαφορετικά. Κι όλα όμως μένουν τόσο ίδια. Αντιγράφοντας από μια συνέντευξη του Κ. Γρίβα το 1985:

Η έννοια της εξουσίας είναι ταυτόσημη με την αποκλειστική κατοχή και την μονοπωλιακή διαχείριση του «δικαιώματος» της νομιμοποιημέ­νης δολοφονίας. Ο αυτόχειρας, με την πράξη του, διεκδικεί (συνειδητά ή ασυνείδητα) το δικαίωμα να αποφασίζει για το θάνατο του. Και μ' αυτό τον ιδιαίτερο και προσωπικό του τρόπο σπάει το μονοπώλιο της εξουσίας και θέτει υπό αμφισβήτηση την παντοδυ­ναμία της «λογικής» της.

Όμως, σε κάθε εξουσιαστικά δομημένη κοινω­νία, η άρνηση της παντοδυναμίας της κυρίαρχης «λογικής» είναι αδιανόητη με τους όρους αυτής της «λογικής». Κατά συνέπεια ο υποψήφιος αυτόχειρας είναι εξ ορισμού «παράλογος» και σαν τέτοιος ανατίθεται στην ψυχιατρική (που είναι αρμό­δια για τον φρονηματισμό κάθε «παράλογης» αμφισβήτησης της κυρίαρχης εξουσιαστικής λο­γικής) προκειμένου να υποστεί την πρέπουσα «ιδε­ολογική αναμόρφωση».

[…]

Η αυτοκτονία αποτελεί μια απ' τις ενδεχόμενες, ύστατες και απέλπιδες, αντιδράσεις της ατομικής προσωπικότητας στην αλλοτριωτική και νοσογόνα δράση που ασκούν επάνω της οι διάφοροι κατασταλτικοί θεσμοί.

Έχει βαθμούς η αλλοτρίωση; Υπάρχει μονάδα μέτρησης να βγάλουμε τα γράδα να μετριόμαστε; Κι όταν βαράει κόκκινο, τι; 

Όπως αθόρυβα τελειώνει η κάθε μέρα

ένα κομμάτι της αγάπης μεταμορφώνεται σε πάγο

ένα κομμάτι του κορμιού μεταμορφώνεται σε θανάτο

Πατρίκιος Τίτος, Λυσιμελής πόθος, Εκδόσεις Κιχλη, 2014