Δεν είναι άγνωστη η ύπαρξις κρυφών μηνυμάτων σε δημοφιλή άσματα, μηνύματα που αποκαλύπτονται μόνο αν παιχτούν ανάποδα, ποδανά, τα τραγούδια. Φερειπείν: Stairway to Heaven (Led Zeppelin), The Piper at the gates of dawn (Pink Floyd), Tα παιδιά κάτω στον κάμπο (Μ. Χατζιδάκις), Φωτιά στα Σαββατόβραδα (Ά. Δημητρίου) κ.α.
Προσοχή, τα αναποδα μυνήματα δεν μπορούν να παραχθούν από ψηφιακό σήμα, παρα μόνο από αναλογικό. Ακόμη και η πιο πιστή δειγματοληψία είναι αδύνατον να συμπεριλάβει όλες εκείνες τις μυστηριώδεις συχνότητες που απαρτίζουν το απόκρυφο ηχητικό σήμα. Όσοι είναι τυχεροί και έχουν (ακόμα) πικ-απ και βασικές γνώσεις ηλεκτρολογίας, μπορούν να αλλάξουν την ορθή φορά περιστροφής του πικ-απ και να ακούσουν τις μυστικές λέξεις. Το έχω επιχειρήσει και διαπίστωσα ιδίοις όμμασι (δυστυχώς δεν υπάρχει μια αντίστοιχη έκφραση για τα αυτιά), το αληθές του ισχυρισμού περί της υπάρξεως σατανιστικών μυνημάτων.
Στην περίπτωση των πολιτικών, κρυφών μυνημάτων τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Δυστυχώς, τα μέσα που η τεχνολογία αφειδώς μας παρέχει σηκώνουν τα χέρια ψηλά (αν είχαν). Εδώ, πρέπει να επιστρατευτούν αντιληπτικοί και γνωστικοί μηχανισμοί του εγκεφάλου, που ως γνωστόν, λειτουργούν με υψηλή πολυπλοκότητα.
Ας δούμε ένα πρόσφατο παράδειγμα, μια δήλωση του καινούριο πρωθυπουργού :
«Το νόημα της επαναδιαπραγμάτευσης δεν είναι η αλλαγή των στόχων, αλλά η αλλαγή όσων εμποδίζουν την επίτευξή τους».
Ας αρχίσουμε με το πρώτο κομμάτι της φράσης:
Το νόημα της επαναδιαπραγμάτευσης δεν είναι η αλλαγή των στόχων
Εδώ ο πολιτικός ορίζει αρνητικά το «νόημά» του. Μας λέει ποιο δεν είναι το «νόημα», μας λέει ότι η ουσία της συμφωνίας, δεν είναι υπό επανα-διαπραγμάτευση.
Επι τροχάδην, οι στόχοι που υποδηλώνονται από τον ανώτατο αξιωματούχο του κράτους είναι η συμπίεση του εργασιακού κόστους, η συρρίκνωση του δημόσιου τομέα, οι ιδιωτικοποιήσεις, οι παραχωρήσεις κρατικής γης κλπ , τα οποία σύμφωνα με την κυβέρνηση και τους εταίρους της (αλλά όχι μόνο), θα δημιουργήσουν συνθήκες ώριμες για «ανάπτυξη» ή ορθότερα για την αναστροφή της πτώσης του ποσοστού κέρδους του κεφαλαίου, (ειδικά του ευρωπαϊκού αλλά διεθνώς). Το ότι αυτή η διαδικασία μεταφράζεται σε επεκτεινόμενη υλική και διανοητική εξαθλίωση της πλειοψηφίας του πληθυσμού είναι κάτι που τα, πολιτικά και οικονομικά αφεντικά μας, θεωρούν «αναγκαίο κακό».
Στο δεύτερο τμήμα της φράσης, ο πρωθυπουργός υποδεικνύει το νόημα της επανα-διαπραγμάτευσης.
αλλά η αλλαγή όσων εμποδίζουν της επίτευξή τους
Πρώτον, τρία χρόνια μετά, οι στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί παραδέχεται ο νέος πρωθυπουργός. Για την ακρίβεια, σε μια άλλη φράση της βαρετής ομιλίας του, κάνει λόγο για «πρόγραμμα» που « έχει πράγματι ξεφύγει από τους στόχους » . Υπερβάλλει βέβαια, σίγουρα όμως κάποιοι στόχοι δεν έχουν ακόμη επιτευχθεί. Για παράδειγμα, δυο «αγκάθια» για τις «πολιτικές επιχειρήσεις» νδ και πασοκ: οι απολύσεις δημόσιων υπαλλήλων και οι ιδιωτικοποιήσεις είναι ξανά στο προσκήνιο, και όλη η σαβούρα της προπαγάνδας ενάντια στο δημόσιο τομέα ξανασερβίρεται μέσα από τις οθόνες. Από την άλλη, σε μια τριετία, ο τριπλασιασμός της ανεργίας, δημιούργησε έναν μαζικό εφεδρικό στρατό, απαραίτητο για τον ανταγωνισμό των πωλητών εργασιακής δύναμης και έτσι, της πτώσης της αξίας της. Επίσης, η χώρα εξήγαγε εκατοντάδες χιλιάδες άντρες και γυναίκες -κυρίως (υψηλά) ειδικευμένη εργατική δύναμη, πχ ιατρικό προσωπικό- που στελέχωσαν δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις στη Βρεττανία, στη Γερμανία, στη Σουηδία, στις ΗΠΑ στην Αυστραλία και αλλού. Κάποιοι «στόχοι», μεσοπρόθεσμοι, επιτεύχθηκαν.
Εδώ να κάνουμε μια μικρή και κάπως αφηρημένη παρέκκλιση. Ηλικιακά, το κομμάτι που τα τελευταία χρόνια μεταναστεύει προς αναζήτηση καλύτερης (εργασιακής συνήθως) τύχης, είναι εκείνο που έζησε, από κοντά ή από μακριά, το προλεταριακό κύμα που ξεκίνησε με τις φοιτητικές καταλήψεις το καλοκαίρι του 2006 και κατέληξε στην εξέγερση του 2008. Μια εμπειρία που έβαλε στο κέντρο ζητήματα για το σύνολο της ζωής και αμφισβήτησε έμπρακτα την κανονικότητα. Δε λέμε, ότι όλοι όσοι μεταναστεύουν ταυτίζονται με εκείνο το πληθυσμιακό κομμάτι που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εξεγέρθηκε (ενάντια σε αυτό που ζούσε και για αυτό που προσδοκούσε να ζήσει), αλλά ότι οι κοινωνικές εμπειρίες αγώνα, η δημιουργία νέων κοινωνικών σχέσεων και κοινοτήτων αφήνουν ισχυρές παρακαταθήκες σχέσεων. Οι συνέπειές τους στην ιστορία δεν έχουν μόνο άμεση και ορατή επίδραση. Το κράτος, ως απομακρυσμένη οργάνωση ενός σώματος διαχωρισμένων ατόμων-πολιτών-πωλητών, έχει την τάση να διαλύει τέτοιους δεσμούς (φιλίας, μοιράσματος, αλληλοβοήθειας, απο-εμπορευματοποίησης). Με λίγα λόγια, η εξαγωγή εργατικής δύναμης, είναι ταυτόχρονα και εξαγωγή ταξικής πάλης.
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στους «στόχους» και την «επίτευξή» τους. Ποια είναι η οδός για την επίτευξη των «στόχων» που ανάγονται σε θέσφατα μια και για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι πρέπει να «αλλάξουν», όσοι και όσα (όσων , λέει ο πρώθυ) εμποδίζουν την επίτευξή τους. Ας σκεφτούμαι κάπως προσεκτικότερα, την φράση:
η αλλαγή όσων εμποδίζουν της επίτευξή τους.
Αναρωτιέται κανείς, ποιοι ή ποια πράγματα «εμποδίζουν» την «επίτευξη» των στόχων. Σίγουρα δεν είναι οι «εταίροι», μιας και αυτοί θέλουν και συνεργάζονται για την επιτυχία των στόχων. Άρα, εδώ πρόκειται για μια «εσωτερική επαναδιαπραγμάτευση». Αρκεί να στραφούμε στο άμεσο παρελθόν και να απαριθμήσουμε μερικούς και μερικά πράγματα που «εμποδίζουν» την επίτευξη. Η απαρίθμηση αυτή δεν είναι αυθαίρετη αλλά βασίζεται στο τι οι ίδιοι οι κυβερνώντες και οι μιντιακοί τους συν-εταίροι αντιμετώπιζαν/ουν ως «εμπόδιο»: οι κάτοικοι της Κερατέας και της Χαλκιδικής, οι απεργοί ταξιτζήδες και φορτηγατζήδες, οι απεργοί εργαζομένοι καθαρισμού, οι παραβάτες των διοδίων και οι λαθρεπεβάτες των ΜΜΜ, οι διαδηλωτές της πλατείας Συντάγματος, οι φοιτητές που καταλαμβάνουν τα κτίριά τους, οι μετανάστες, το τρελλαμένο και οργισμένο πλήθος της 12ης Φλεβάρη 2011, οι ριζοσπάστες και οι αγωνιστές…ο κατάλογος μπορεί να επιμηκυνθεί, ωστόσο, λίγο ή πολύ θα συμπεριλάβει αυτό που συνιστά τον λεγόμενο «εσωτερικό εχθρό», τις συλλογικές εκείνες πράξεις που δημιουργούν πιθανότητες για ρήγματα στις καπιταλιστικές σχέσεις. Όμως, είναι περίεργο ότι στη φράση χρησιμοποιείται η λέξη «αλλαγή». Πως γίνεται να «αλλάξει», να συμορφωθεί εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας που δεν συμφωνεί με τους «στόχους», δεν ενδιαφέρεται για την επίτευξή τους και μάλιστα την «εμποδίζει»; Είναι δυνατόν, κάποιος ή κάποια, που εξ αρχής διαφωνεί με τους «στόχους», ή κάποιοι που έχουν αποπειραθεί να «εμποδίσουν» την «επίτευξή» τους, ξαφνικά να αλλάξουν άποψη και στάση ;
Ο πολιτικός του παραδείγματος, έχει ήδη απαντήσει. Αυτοί που «εμποδίζουν» πρέπει να «αλλάξουν» και θα τους «αλλάξουμε τα φώτα», θέλοντας και μη. Οι μηχανισμοί καταστολής και πειθάρχησης του πληθυσμού εδω και καιρό δουλεύουν εντατικά για να «αλλάξουν», ό,τι «εμποδίζει». Και εδώ εντοπίζεται όλη η «μαγεία» της εξουσίας που ασκείται δημοκρατικά (όσοι μιλάνε για «χούντα» και για «κατοχή» βρίσκονται εκτός θέματος) : εντός της ζεστής αγκαλιάς της μπορεί να επωάζει όλων των ειδών τους ολοκληρωτισμούς.
Άλλωστε, ο ίδιος ο λόγος του δημοκρατικά εκλεγμένου πρωθυπουργού, σε ένα τυπικό επίπεδο, καταργεί την αρχή της ελευθερίας του λόγου, εφόσον θέλει να «αλλάξει» εκείνα που «εμποδίζουν». Έτσι, η ελευθερία να διαφωνείς με τους «στόχους», έστω και λεκτικά, είναι πολύ πιθανό να λειτουργεί σαν «εμπόδιο» στην «επίτευξή» τους. Αν το τραβήξουμε λίγουλάκι από τα μαλλιά, πρόκειται για μια απόπειρα πειθάρχησης/πονικοποίησης, «όσων» (πράξεων και ιδεών εν δυνάμει) «εμποδίζουν την επίτευξη» των στόχων.
Έτσι, το κρυφό μήνυμα της φράσης του πρωθυπουργού, μπορεί να προσδιοριστεί αν στη θέση της λέξης «η αλλαγή», στη δεύτερη πρόταση, τοποθετηθεί η λέξη «το τσάκισμα». Για να δούμε:
«Το νόημα της επαναδιαπραγμάτευσης δεν είναι η αλλαγή των στόχων, αλλά το τσάκισμα όσων εμποδίζουν την επίτευξή τους».
